Onverklaarbaar ziek na de Bijlmervliegramp: gevaarlijke lading of psychische klachten? (2024)

De Bijlmervliegramp in 1992 kent een jarenlange, tragische nasleep waarbij burgers niet werden gehoord. KRO-NCRV werpt met Rampvlucht in verschillende vertelvormen een nieuwe blik op deze controversiële vliegramp. Hoe is het bijvoorbeeld mogelijk dat bewoners en hulpverleners ziek werden na de Bijlmervliegramp? Waarom zijn er vandaag de dag nog steeds vragen over de lading van het vliegtuig?

Onverklaarbaar ziek na Bijlmervliegramp

Honderden mensen worden onverklaarbaar ziek na de vliegramp in de Bijlmer. Veel mensen krijgen last van fysieke klachten zoals pijn, vermoeidheid, chronische luchtweginfecties, maag- en darmklachten en impotentie. Daarnaast stijgt het aantal miskramen en mensen met kanker sinds de bewuste dag van de ramp. In onderzoeken die volgden na de Bijlmervliegramp, werd vrijwel alleen naar psychische klachten gevraagd, klachten als slaapstoornissen, angst en depressieve gevoelens. Hierover heerste onder de betrokkenen veel ontevredenheid; zij voelden zich niet gehoord.

Wat zat er in het Bijlmerrampvliegtuig?

De vraag die nog altijd speelt: hebben deze fysieke gezondheidsklachten te maken met de Bijlmervliegtuigramp en zo ja, op welke manier dan? Door de jaren heen komen er verschillende theorieën naar boven.

Heeft het verarmd uranium voor ziektes gezorgd?

Het balansgewicht van de staart van het Bijlmerrampvliegtuig bevatte verarmd uranium. Uranium is een radioactief metaal dat pas smelt bij 1132 graden Celsius. Zo heet was de kerosinebrand tijdens de Bijlmervliegramp niet. De autoriteiten concluderen daarom al snel dat er geen reden is tot ongerustheid en verder onderzoek.

Uit studies van het Amerikaanse leger blijkt echter dat uranium bij een temperatuur van 500 graden Celsius in een soort gruis verstuift. Die temperatuur bereikte het vuur tijdens de ramp wél. Een theorie is dat bewoners, hulpverleners en journalisten deze radioactieve uraniumoxidedeeltjes wel degelijk hebben ingeademd en daardoor ziek zijn geworden.

Wat vervoerde het Bijlmerrampvliegtuig?

Hanja Maij-Weggen, minister van Verkeer en Waterstaat destijds, zegt kort na de ramp dat er niets anders dan “bloemen, parfum en videorecorders” vervoerd werd. Anderhalve dag later vinden brandweermannen een cassette met patronen, waarvan gedacht wordt dat het lichtkogels of granaten voor snelvuurkanonnen zijn. Twee weken nadat het vliegtuig neerstort vindt een bewoner van de Bijlmer een vrachtbrief die deels verbrand is. Daarop stond dat de vlucht ‘munitie voor militair geschut’ vervoerde. De geruchten dat er al kort na de ramp tientallen mannen in witte pakken op de rampplek rondliepen, maakt de theorie dat er militaire lading vervoerd werd voor veel mensen waarschijnlijker; men vermoedt dat de mannen in witte pakken de geheime militaire lading hebben opgeruimd.

Waaruit zou die militaire lading dan hebben bestaan? Er zijn geruchten dat het rampvliegtuig gemanipuleerd mycoplasma vervoerde, een bestanddeel van biologische wapens in Israël. Ook werd er gesproken dat er 190 liter DMMP aan boord was, een grondstof voor het gevaarlijke zenuwgas Sarin. Volgens strijdgasdeskundigen een ongewoon grote bestelling.

Politieke gevolgen

Het is tot op de dag van vandaag onduidelijk wat vlucht LY 1862 precies vervoerde. De exacte lading zou op de vrachtbrieven moeten staan, maar men vermoedt dat daarmee gerommeld is. Door de grote onduidelijkheid over de lading en of die verband houdt met de honderden onverklaarbare gezondheidsklachten, neemt de onrust onder de bevolking en in de media alleen maar toe. Dit doet de politiek in 1999 besluiten tot een parlementaire enquête. Het is dan ruim zes jaar geleden dat de Bijlmervliegramp plaatsvond.

Rampvlucht, de digitale reconstructie gaat dieper in op deze parlementaire enquête. In een online 3D-ervaring speur je in loods Hangar 8 mee naar de verzwegen geheimen rondom de Bijlmervliegramp. In deze loods werden de wrakstukken opgeslagen en deed de politie destijds onderzoek. Wandel digitaal door audio-, video- en archiefmateriaal en ga op onderzoek uit tussen de wrakstukken.

Onderdeel van Bekijk meer artikelen over: Rampvlucht Bekijk meer artikelen over: Morgen kan rechtvaardiger